جامعه شناسی یک انقلاب

جامعه شناسی یک انقلاب

انقلاب؛ آنارشیسم مسالمت آمیز :

 با دقت بر مقوله آنارشیسم تأیید خواهیم کرد که بر خلاف باور رائج، آنارشی کنش مثبت اجتماعی انسان ها در مقابل تحقیر اراده و آزادی توسط حاکمیت غیر فطری و اکراه آمیز است .

آنارشی مشتق از واژه یونانی anarkos به معنای بدون کسی که قانون تعیین کند و Anarchia به معنای عدم حکومت است.
آنچه که اغلب نظریه پردازان آنارشیسم بر آن اتفاق دارند ماحصلش این سخن می باشد :
 🔸 « اقتدارگریزی، سروری‌ستیزی یا آنارشیسم، برخلاف باور عمومی، خواهان «هرج و مرج» و جامعهٔ «بدون نظم» نیست، بلکه همکاری #داوطلبانه را درست می‌داند که بهترین شکل آن ایجاد گروه‌ها و انجمن ها و کمینه های خودمختار است. طبق این عقیده، نظام اقتصادی نیز در جامعه‌ای آزاد و #بدون_اجبارِ یک قدرتِ سازمان‌یافته، بهتر خواهد شد و گروه‌های داوطلب می‌توانند بهتر از دولت‌های کنونی از پس وظایف آن برآیند. آنارشیست‌ها به طور کلی با حاکمیت هرگونه دولت فرادست مخالفند و دموکراسی را نیز استبداد اکثریت می‌دانند. »

بنابراین از نظری آنارشی را می توان نشانه ی پختگی جامعه و یک پله مترقی تر از دموکراسی دانست، یعنی اجتماع انسانی که به زبان مشترک رسیده اند، مشارکت "داوطلبانه" را در اداره ی خود، برتر از آقابالاسران، الیگارشی ، و حتی رأی اکثریت  می دانند.
البته آنارشیسم را یک ایسم، دین، حزب و گروهی خاص ندانسته، و حتی غایت هدف جامعه انسانی هم نمی دانم، بلکه آنارشی کنش یک جامعه ی رشد یافته در مقابل مدیران کوتوله می باشد، و از این جهت که نشانه ی بلوغ جامعه است مبارک می باشد .

آنارشی از حیث کنش اجتماعی به دو نوع آنارشی خشونت آمیز یا حذفی، و آنارشی مسالمت آمیز تقسیم می شود که نوع اوّل با نظم نامطلوب موجود با حذف و ترور برخورد می کند و نوع دوم تغییر نظم نامطلوب موجود را با مطالبات آرام و نافرمانی های مدنی دنبال می کند .

با دقت در جنبش معاصر ایرانیان که از مشروطه آغاز شد می توان ملت ایران را یکی از ملت های پیشتاز در این زمینه دانست، که بر اداره خویش توسط خود تأکید داشته است .
نهضت ملّی نفت ایران نیز نمونه ی دیگری از این اراده خودگردانی ملّت بود که متأسفانه #انگلیس و شریکانش با تبدیل کردن آنارشیسم مسالمت آمیز آن و مشروطه به آنارشیسم خشن و هدایت شده زمینه ی کودتا و دولت دیکتاتوری دو پهلوی را ایجاد کردند.
البته آنارشی حذفی در تاریخ معاصر یا مانند جنبش #فدائیان_اسلام خیزشی اعتقادی بوده است و یا مانند کمیته ی مجازات و جوخه های ترور حزب توده و ... خیزشی حزبی و بعضا وابسته، یا حداقل تحت تأثیر سرویس های بیگانه بوده است.

انقلاب اسلامی و حرکت #امام_خمینی را نیز می توان نوعی آنارشی مسالمت آمیز دانست، که ایرانیان نظم نفسگیر موجود و مدیریت تبعیض آمیز اقلیتی را برنتابیدند، و رهبری مهرورزانه و نافذ امام خمینی که مخالف جنگ مسلحانه بود، در آن مقطع منجر به مهار آنارشی تند و مانع رادیکال شدن آن حرکت های مردمی شد، تا مانع تکرار تجربه ی کودتا و دیکتاتوری پسا آنارشی حذفی شود .
اگرچه در بحبوحه مبارزات گروه های مذهبی مانند مؤتلفه و گروه های مسلحی که سازمان مجاهدین انقلاب را تشکیل دادند و شالوده احزاب پس از انقلاب شدند، آنارشی حذفی و ترور را پیش گرفتند، ولی قرائن زیادی نشان می دهد که امام خمینی یا آنارشی حذفی و ترور شدید مخالف بود، همانطورکه شواهدی هست که با قتل و ترور منصور و حتّی ترور شاه نیز مخالف بودند، و سکوت امام خمینی در قبال مبارزات حذفی فدائیان اسلام گویای اعتقاد امام به مبارزه ی مسالمت آمیز و فراگیر با مشارکت توده مردم بوده است .

شاید بتوان شباهتی بین این حرکت با آنارشیسم دینی مد نظر « #لئو_تولستوی » یافت که اساسا حکومت ها را نامشروع و ضد مردمی و آلوده به نوعی آپارتاید و تبعیض ساختاری می داند که در دست قدرت ها و سرمایه دارهاست ، تولستوی معتقد به آنارشیسمی است که : « بهتر این است که محبت خداوند بر مردم حکمرانی نماید. او معتقد است که محبت عیسوی و ایدئولوژی آنارشیستی می‌تواند راه نجات جامعهٔ بشری باشد. »

تاریخ گواه است، مردمی که بعضا مقیّد به ظواهر اسلامی هم نبودند با اعتماد به آنچه امام خمینی ارائه کرد و در مصاحبه های نوفل لوشاتو بر آن تأکید داشت، الگوی جایگزین ایشان که حکومتی مردم گردان مبتنی بر #ولایت_فقیه بر اساس عدم تفوق و بر پایه قانون و عدل بود، یا همان #جمهوری_اسلامی_خمینی را که خیلی فراتر از دموکراسی یا الیگارشی امروز بود را پذیرفتند، و مسلما اگر شخصیت دیگری غیر از امام حتی مشاهیر سیاسی و مذهبی آنروز و امروز پیشنهاد جمهوری اسلامی می دادند، اینگونه شاهد برانگیختگی اقلیت های مذهبی و حتی زنان بی حجاب برای رأی دادن به آن نبودیم.

همانطورکه اشاره شد، اگر آنارشیسم را نحله و جریانی سیاسی ندانیم، بلکه به اذعان آنارشیست های شهیر مانند #تولستوی و #نوآم_چامسکی، کنش معقول اجتماع رشید برای رد مدیریت جبرآمیز کوته قدان و « خودگردانی داوطلبانه امور توسط انجمن های مردمی » بدانیم، کنه انقلاب را می توان با آنارشی مسالمت آمیز تطبیق کرد.

بنابر این  از همان روز نخست انقلابِ ملّت #ایران، مؤلفه های آنارشیسم در رفتار مردم نمایان شد، تشکیل #کمیته های مردمی در روز ۲۳ بهمن ۵۷، شکل گیری انجمن ها و گروه های مردمی برای اداره امور شهری مانند جمع آوری زباله و امور راهنمایی و رانندگی، یا برای حفظ نظم و امنیت و توزیع کالا و کمک به سازندگی و کشاورزی روستاها و سوادآموزی حدود چهل درصد جمعیت بیسواد کشور، که شاکله ی نهادهای انقلابی مانند #جهادسازندگی، #سپاه_پاسداران، #بسیج_مستضعفین و #نهضت_سوادآموزی شد، همه برای مدیریت #داوطلبانه کشور توسط خود مردم بود که بیسابقه ترین دوران مهرورزی ملت ایران در تاریخ را ثبت کرد .

و اداره جنگ توسط همین انجمن های مردمی به خصوص در روزهای نخست جنگ مانند گروه های جنگ های نامنظم و گروه فدائیان اسلام دشت ذوالفقاری و ... همگی گویای این رویکرد بود .

ولی جریانی عامدانه یا ندانسته به دنبال برچیدن این انجمن ها و نهادهایی که واقعا مردمی بودند، تلاش کردند که نظام را با لعابی دموکراسی به ساختار « ملّت_دولت» رائج جهانی استحاله کنند .
 اگر چه شرایط جنگ و لزوم مدیریت آن با شیوه داوطلبانه، جریان حامی اینگونه نظام سازی را در تشکیل دولت اقتدارگرا کمی دست به عصا کرد تا بار جنگ بر دوش مردم بماند، ولی بلافاصله با اتمام جنگ و رحلت امام این جریان که حدود ۳۰ سال دولت و بیشتر از آن قوا و مراکز تصمیم ساز را در اختیار دارند، با #شیب_ملایم و خزنده به استحاله ی انجمن های مردمی پرداخت تا مراکز مردم گردان دیگر نماند و با ادغام در دولتِ سلسله مراتبی به تحکیم نظریه ی "دولت_ملّت" وارداتی همت گماردند.
 که انحلال کمیته و جهاد سازندگی در دولت جناب #رفسنجانی گویای تحکیم اقتدار گرایی و نوسازی حکومت سرور مآبانه با عاریت از مفاهیم مقدس اسلام و انقلاب بود، و اغلب نیروهای نهادهای انقلابی که دیگر دستمزد بگیران این دولت شده اند خود حامی اقتدارگرایی شدند، و عملا کار از دست مردم ربوده شد و آنچه مردم از انقلاب و رأی به جمهوری اسلامی در نظر داشتند به حکومتی مانند دموکراسی مآبی های دیگر مناطق استحاله شد.

 و متأسفانه با عدم طراحی نظامی مناسب فضای انقلاب، نرم افزار دولت پس از انقلاب توسط اغلب دانش آموختگان همان نظام جهانی جبرآمیز به خصوص کالج های #انگلیس و غرب، آنارشیسمی که یک سر و گردن از دموکراسی نیز مترقی تر است را به الگوی ناقصی از دموکراسیِ مهندسی شده و در اصل الیگارشی متداول جهانی تغییر ماهیت دادند، و شوراها و مجلس هم که باید «عصاره فضیلت های ملّت » باشد دربند سلطه ی جریانات قدرت مآب حصر شد، و مسلما چنین جامعه و نظام طراحی شده هیچگاه مشارکت واقعی مردم در اداره خود و انقلابی گری که روح آنارشی مسالمت آمیز دارد را تاب نمی آورد.
و سیستم اقتصادی و مالی و بانکی هم به گونه ای طراحی شد که مردم برای لقمه ای نان هیچ فراغتی برای مدیریت خود پیدا نکنند، تا دیگر هوس قیامی آنارشی نداشته باشند .

 ۸ سال دولت #دکتر_احمدی_نژاد که در چنبره همین نظام طراحی شده محاصره بود، ولی نوعی آنارشی مسالمت آمیز می توان دانست، که با از خودگذشتگی تلاش داشت که به نفع مدیریت مردم، حصارهای قانونی و پیله های دیوانی و الیگارشی را دور زند، اگرچه به تخلف از قانون و شرع نیز در بالاترین سطح متهم شد، که این نیز گویاست که نظام شکل گرفته پس از انقلاب علاوه بر آنارشیسم حذفی، آنارشیسم مسالمت آمیز و مهرورزانه که ریشه انقلاب بوده است را هم در این مقطع مطلوب نمی داند و عملا مخالف انقلابی گری است!

 اگرچه تجربه گویاست که عدم تحمل آنارشیسم مسالمت آمیز همواره راه را برای آنارشیسم تندرو و حذف کننده باز گذاشته است . 

🔹شاخص یک اجتماع سالم انسانی؛ اجبارگریزی، و آزادیخواهی:

#انسان ها در یک کنش مثبت اجتماعی در مقابل تحقیر و اجبار و محدودیتِ حق انتخاب و سلب آزادی افراد توسط حاکمیتِ غیر فطری و اکراه آمیز، می خروشند و اجتماعی که متشکل از چنین آدمیان بالنده ای باشد همواره در حال تحول خواهی و تداوم انقلاب است، چنانچه برخی از نظریه پردازان سیاسی اجتماعی نام این گرایش انسانی را #آنارشیسم گذاشته اند.

حال ما نام این را هرچه بگذاریم ولی واقعیتی است که انگیزاننده ی ملّت ایران در بیش از یک قرن تحول خواهی و انقلاب بوده است و انقلاب اسلامی که به نام امام خمینی شناخته می شود نیز از همین میل فطری آدمیان نشأت گرفته است.

🌐 آنچه که #امام_خمینی هدفگذاری کرد و شاخص جاری شدن آرمان های انقلاب در نظام پس از انقلاب دانست، تقویت همین آزادیخواهی و عدم برتری طلبی حکومت بر #مردم بود، چنانچه گفتند :

🌿 « من اميدوارم كه اين نقطه عطف تاريخى كه از ايران پيدا شده است به همه ممالك اسلامى، بلكه به همه مستضعفان جهان، پرتوافكن باشد. و من اميدوارم كه شما جوان ها، شما عزيزان، ببينيد كه يك دولت اسلامى، كه مبنايش بر #برادرى است، #نه_برحاكم_و_محكومى، شماها ادراك كنيد و ببينيد يك حكومتى كه مبنايش بر #محبت است؛ مبنايش بر اخوت است؛ مبنايش بر اين نيست كه يكى بالا باشد و يكى پايين؛ مبنايش اين نيست كه طبقه‏اى باشد فوق طبقه ديگر؛ شماها ببينيد آن را. »
📚صحيفه نور ج‏ ۱۱ص۳۵۳

🔹این نگرش امام راحل نگرشی ناب از نظام #ولایت و #امامت است که متأسفانه  امروز به غلط به عنوان تحکم و بله قربان گویی و حاکم و محکومی تحریف کرده اند .

چنانچه اشاره شد، شاخص های چنین حرکتی خودگردانی داوطلبانه و همچنین نفی هرگونه آقابالاسری بوده است، که همانطورکه گذشت پس از جنگ و فوت امام راحل این روند به الیگارشی و ساختار « دولت_ملّت » متداول جهان سلطه استحاله یافت .

 این بالندگی ملّت که گامی برتر از دموکراسی است، متأسفانه مانند اغلب نقاط جهان و در الگویی انگلیسی آمریکایی در حقّه ی دموکراسی مهار شد و نظام مردم نهاد را به نظامی مانند سایر نظامات مسلط بر توده ها تحلیل برد.

ولی از آنجا که ترفندهای متداول برای سرکوب این میل درونی اجتماع انسانی دیگر رنگ باخته است، شاهدیم که دیگر با بازی چپ و راست که اکنون با نام #اصولگرا و #اصلاحطلب مطرح است قادر نیستند که این میل مردم را مهار و مدیریت کنند، که کاهش مشارکت مردم در انتخابات و ابراز پشیمانی چند ماه بعد از انتخابات، این هشدار را به مسئولان می دهد که حداقل نیمی از مردم که به دموکراسی موجود بی اعتماد شده اند، آنارشیست های فعالی هستند که همانطورکه امروز شاهدیم با ناکارآمدی ها پس از هر انتخاباتِ مهندسی شده بر تعداد آنان افزوده خواهد شد.

سختگیری ها و عدم توان اقناعی مسئولان در توجیه سیاست های فرهنگی، سیاسی، مالی  و از همه مهمتر #اجبار تحکم آمیز و بی منطق بر مردم در کنار فساد و تبعیض و ظلم افسار گسیخته و بی عرضه گی ها در مدیریت اوضاع مانند انسداد راه ها در برفی معمولی و ناتوانی در کمک رسانی به آسیب دیدگان سوانح طبیعی همگی اقتضای جنبش های آنارشی و دولت گریز را در یک جامعه انسانی بیش می کند.

البته شاهد عملکردی از قوا در این برهه هستیم که گویای اراده ای برای به فوران در آوردن التهابات اجتماعی و  ایجاد آنارشی هدایت شده است، و به هر انگیزه ای که باشد بازخورد آن گویای هدف پشت پرده ای برای ایجاد زمینه ی برهم زدن نظم موجود برای جایگزینی بلافاصله ی حکومتی عنان گسیخته و مورد نظر #زونکن_قرمز_ملکه می باشد، همانگونه که پس از مشروطه و نهضت ملّی نفت نیز چنین کردند.

بنابراین حذف مردمی ترین رئیس جمهور از عرصه و تلاش بی امان تمام سرویس های داخلی و خارجی برای محو #دکتر_احمدی_نژاد و یارانش گویای تلاش هوشمندانه ی دشمنان برای منع حضور فرماندهان انقلابی و مورد اعتماد مردم و خارج از این الیگارشی  در روزهای طوفانی آینده است تا راه را بر کودتاگران باز کنند.

ولی آنچه که در این میل آزادیخواهی و به قولی آنارشیسم مسالمت آمیز نهفته و از آن غافلند؛ رشد مردم و توانمندی ایشان در اداره خود می باشد که بخت کودتاگران را کم می کند، ولی نیروهای علاقه مند به انقلاب باید خود را برای چنین فضای باز #اعتماد_به_مردم آماده کنند تا #ایران ما همان ایران یکپارچه بماند .

http://t.me/shafieikia

#مسعود_شفیعی_کیا

نوشته شده توسط مسعود شفيعي كيا در یکشنبه نوزدهم فروردین ۱۳۹۷ |